تأثیرپذیری سبکی سحاب اصفهانی از سعدی و حافظ شیرازی

چکیده: سیّد محمد سحاب اصفهانی، از شاعرانِ باذوقِ عصر قاجار و از ستایشگران فتحعلی شاه است. او قریحه ی سخن-سرایی را از پدرش هاتف اصفهانی به ارث برده، که وی نیز از شاعران برجسته ی دوره ی بازگشتِ ادبی است؛ دوره ای که در آن گروهی از شاعران، از ابتذالی که در سبک هندی به وجود آمده بود رویگردان شدند و به منظور احیای زبان و شعر پارسی، که به زعم آنان و بسیاری از سخنوران- به انحطاط و رکود گراییده بود؛ اشعار خویش را به سبک قدما و به ویژه، شاعران شاخص سبک خراسانی و عراقی سرودند و در نتیجه شاعران زیادی به شیوه ی آنان روی آوردند. در این جرگه، سحاب نیز در سرودن غزلیّات خویش از شیوه ی شاعران قرن هفتم و هشتم هجری و به طور اخص سعدی و حافظ شیرازی پیروی نموده و در این راه از غزل این دو بهره های فراوان برده. سحاب به دلیل آشنایی با علوم بلاغی و تتبّع در آثار قُدما توانسته است تا حدّ زیادی ذهن و زبان خودش را به شاعران غزلسرای قرن هفتم و هشتم نزدیک کرده و به خوبی از عهده ی نظیره گوییِ غزلیّاتِ حافظ و سعدی برآید. نظر به اینکه تاکنون در مورد تأثیرپذیری سحاب از این دو شاعر بلندپایه ی ادبیات پارسی، هیچگونه پژوهشی انجام نشده، جستار حاضر این فرضیه را که "سحاب در غزلیّاتش از نظر صورت و معنا کاملا تحت تأثیر سعدی و حافظ شیرازی است"، در 4 محور ذیل مورد بررسی قرار داده و به اثبات رسانده است. 1) محور زبانی و ترکیبات مشابه و یکسان. 2) محور زیبایی شناسی ادبی و زیبایی های بدیعی و بیانی مشابه و یکسان. 3) محور موسیقی بیرونی و کناری یکسان. 4) محور درونمایه و مضامین شعری مشابه. واژگان کلیدی: سحاب، سعدی، حافظ، شعر فارسی، غزل، دوره-ی بازگشت ادبی.